De autocratie
De cultuur van een rode autocratie
In een rode organisatie cultuur streven mensen naar zelfbehoud en zelfrespect. De kern van rood is: ‘Leven is een jungle. Het gaat om overleven en de fitste wint (‘Survival of the fittest’). Ik ben hard en verwacht van de mensen om mij heen dat zij dat ook zijn. Ik neem de leiding over mensen en buig hen naar mijn wil. Respect en reputatie zijn belangrijker dan het leven zelf, ik vermijd ten koste van alles dat ik het respect of mijn reputatie verlies. Ik doe wat ik moet doen en doe nooit een stap terug. Ik neem wat ik vind dat van mij is en ik doe wat mij een goed gevoel geeft. Ik hoef me geen zorgen te maken over wat nog niet gebeurd is.’
Hoe herken je een rode organisatie?
- Er is een duidelijke leider waar iedereen bang voor is of veel ontzag voor heeft
- Alles moet meteen gebeuren, er hangt een constante sfeer van urgentie
- Er is vaak conflict, drama of een andere emotioneel geladen situatie
- Het tempo in het werk ligt hoog, mensen maken snelle en korte termijn beslissingen
- De leider beslist veel zelf en heeft de neiging zich overal mee te bemoeien
- Medewerkers letten sterk op het gemoed van de leider (‘hoe staat zijn pet vandaag’) voordat ze hem benaderen om ergens over te spreken
- Er is veel onderlinge strijd om de macht, het is gevaarlijk om kwetsbaarheid te tonen
- Er heerst een macho sfeer, stoer doen over hoe hard je werkt is normaal
- Mensen worden geleefd door de waan van de dag, er wordt weinig tijd genomen om over de toekomst na te denken
- Regels en afspraken worden vaak niet nageleefd
Leiderschap in een rode autocratie
In een rode autocratie werken leidinggevenden vanuit “macht en controle”. Bij deze macht cultuur hoort een intimiderende leidinggevende stijl, controle/autoritair management gedrag en afhankelijke, bange medewerkers. In een autocratie ligt de oppermacht bij de leider. Hij heeft een klein aantal ‘vertrouwelingen’ die namens de leider de organisatie aansturen. Deze leidinggevenden hebben veel macht en gebruiken die macht om de scepter te zwaaien over hun medewerkers.
Leiders hebben de basisveronderstelling dat mensen lui zijn, geen verantwoordelijkheid nemen en niet van hard werken houden. De enige manier om ze aan het werk te zetten is via dwang, dreiging en intimidatie. Deze leiderschapsstijl creëert afhankelijk en bang gedrag van de medewerkers naar de leidinggevenden en vaak ook van de leidinggevenden naar de leider.
De betrokkenheid van de medewerkers bij de organisatie is erg klein omdat er veel wantrouwen naar elkaar is. Iedereen kijkt continue naar boven omdat ze bang zijn voor onverwachte negatieve reacties of consequenties op hun gedrag.
De structuur van een rode autocratie
In een autocratie staat de onbetwiste leider bovenaan. Er is een grote machtsafstand naar de laag eronder. De laag onder de leider wordt vooral gekozen op basis van de relatie met de leider (m.n. op vertrouwen, opgebouwd in het gezamenlijk verleden) en minder op objectief waarneembare eigenschappen. De laag onder de grote baas zijn vaak chefs, werkopzichters, die in de gaten houden dat het werk gedaan wordt door de grotendeels on- of laaggeschoolde arbeiders die het harde werk doen.
De arbeiders werken hard om in hun levensonderhoud te voorzien en hebben weinig tijd of energie over om na te denken hoe ze hun levensomstandigheden kunnen verbeteren. Vaak zijn ze bang voor de consequenties van het naar voren brengen van nieuwe ideeën of verbeteringen en houden ze liever hun mond. Enkelen die ideeën geopperd hebben, zagen dat de chef in eerste instantie het idee negeerde en later zelf met de eer ging strijken.